Christian Anderas Doppler

Christian Andreas Doppler Johann Christian Andreas Doppler (d. 29 Kasım 1803- ö. 17 Mart 1853)

AVUSTURYA(ÖSTERREICH)'LI DOPPLER

Christian Andreas Doppler Johann Christian Andreas Doppler (d. 29 Kasım 1803- ö. 17 Mart 1853)

Avusturyalı bir matematikçi ve fizikçi olup,meşhür,ününü özel likle de, günümüzde Doppler etkisi olarak bilinen,radyo dalgası yayan herhangi bir cismin gözlem ciye yaklaşıp uzaklaştıkça frekansının değişiyor muş gibi gözükmek,gözlemlenmesi,hipotezini orta ya atarak kazanmıştı. Asıl marifetinin özeti buydu.

Meydanlar da yer alana heykeller ise;Yazar,Şair,Bilim adamları süslüyor. Atalarımız tâ buarala at sırtında gelmıştı. Bizler ise,otomobille gelmişi,arabayı bu dağın altında yer alan katlı barajlardan,2.kat 367 nolu yerde park ediyor,dışarıya çıkıyoruz. Kehrende olsa sokak,cad de,meydanları turluyor;arada bir de arada bir ilgi duyduklarımız yerleri,akıllı telefonumuzla resimliyoruz.

(Elbetteki,bir vesile,Münih'ten buralara, günlük gelişimizin de bir ilginç ve dramatık yaşanmakta olan hikâyesı vardı. )

Kendi vücudu,zayıf,hassa olunca,baba mesleğini tercih etmez,ara da bir baba,ailesine yardımcı olsa da,Salzburg'da lise ögrenimini tamamladıktan sonra Viyana'da astronomi ve matematik üzerine ciddi çalışmalar yapar. Daha sonra,Doppler,1841 yılından itibaren Çek Teknik Üniversitesi'nde (daha önce olarak bilininen) matematik ve fizik profesörü olarak görev Prag Politeknik Mektep-Okulunu yapar.

BIR YIL SONRA DA...

ve de 39 Yaşında, Çekoslavyakya,Prag'dan,sadece bir sene sonra, 39 yaşında,en önemli buluşu olan Doppler Etkisi üzerine bir makale yazıp,Prag'daki profesörlük kariyeri boy un ca matema tik, fizik ve astrono mi üzerine 50'den fazla bilimsel çalış ma yayınlamıştır.

PRAG'DAKI OLAYLAR YÜZÜNDEN,YENİDEN VİYA NA'YA DÖNER...

Prag'daki araştırma kariyeri,buralara kadar yansıyan 1848 Mart ,yenilikçi virisun buralara kadar yayılması ile başlayan nümayış, olaylar yüzünden,çalışmalarına ara verme zorunda kalır. Daha sonra da,Viyana'ya kaçmak zorunda kalmıştı. 1850 yılında Viyana Üniversitesi bünyesinde bulunan, Deney Fizik Enstitüsü'ne başkanlık yapmaya başlamıştır. Genç yaşında vefaat edenlerden,sayılırdı. Bezmiâlem Vailde Sultan da,bu tarihlerde... 1853 yılında 50 yaşındayken Viyena'nın rutubetlı havasınadan etkilenerek, Venedik'te akciğer hastalığı sebebiyle hayatını kaybe der. Bu araştırma çalışmalarında kibar,endetektuel hanımı destek lemıştı. San Mikail (Michele) mezarlığına defin edilir,giriş kapısınada bir hatir tabelası asılır. (Doppel'ın,Salzbug“da, resimlediğimiz,gördüğünüz gibi,doğduğu evin önün de,taş tabelaya işlenmış

” CHRISTIAN DOPPLER GEBURSHAUS”

"Hristiyan Doppleri'ın doğduğu ev”,şeklinde yazılı tabele.Ve alta vitrin içinde aslı tabelası.

Doppler'ın vefatı yılında,Bezmiâlem Valide Sukltan'da vefaat edenlerdendı.

ALMANCA,DAHADA UZUNCA AKTARILAN HAYAT HİKÂYESI

(Doppler,Taşustası oğlu olarak Salzbug'da doğar) Doppler wurde als Sohn einer Steinmetzfamilie in Salzburg geboren. Wegen seiner schwachen körperlichen Konstitution war er jedoch den Anforderungen des Steinmetzberufes nicht gewachsen und studierte am Polytechnischen Institut Wien Mathematik, Physik und Philosophie in Salzburg. Ab 1829 arbeitete er als Assistent am Polytechnischen Institut Wien und schrieb seine ersten Publikatio nen. Ab 1835 lehrte er an einer Realschule in Prag und später am Prager Polytechnischen Institut (etwa im Rang einer heutigen Fachhochschule) Mathematik und Physik. (1836'da Mathilde Strum'la değişikliğe uğrar,(demek ki,ondan bir şeyler öğrenir ) ve 1840'da Krallığın Bilimcisi olur;1841'de, mate matık ve fiziğin profesörü olur.) Im Jahre 1836 vermählte er sich mit Mathil de Sturm. 1840 wurde er außeror dent liches Mitgliedder Königlich Böhmi schen Gesell schaft der Wissenschaf ten. Er wurde 1841 zum Ordentlichen Profes sor für Mathematik und Physik an das Prager Polytechnische Institut berufen. und Professor In seiner Zeit als Professor publizierte er in Prag über 50 wissen schaf tliche Arbeiten über Physik, Mathematik und Astronomie. Sein Hauptwerk, Über das farbige Licht der Doppelsterne und einiger anderer Gestirne des Himmels, verlas er am 25. Mai 1842 vor der Königlich Böhmischen Gesellschaft der Wissenschaften. Seine Hypothese, die Farbigkeit der Sterne beruhe auf der Entfernungsä nderung während der Lichtaussen dung, war schon nach dem damaligen Kenntnisstand der Astrono men unhaltbar-dazu ist die Sternbewegung viel zu langsam. Sein Bemühen um Anerkennung führte aber zum baldigen experimentel len Nachweis des akustisc hen Doppler-Effekts -die Dampfloks waren dafür gerade schnell genug-, sodass sein Name mit dem Effekt verbunden blieb. (Kaisr Franz Josef'ın ve Ailesi'nin Viyana Universitesi', Fizik İnsitusu'nun Direktoru olur.) Im Zuge der Wirren um die Märzrevolution 1848 zog er mit seiner Familie nach Wien und wurde 1850 von Kaiser Franz Josef zum Direktor des Physikalischen Instituts der Universität Wien berufen. Er war in der stark wachsenden Metropole der erste Professor für Experimentalphysik. Der Familienmensch Doppler wurde stets von seiner hochintelligenten Frau unterstützt.

(...Bir aile insani olan Doppler'ın arkasında,destekçısı, inteligent-kibar- Hanımı olmuştur.)

BİR RESİM ÇEKTİK,ÇEKTİRDIK,NELERİDE ÖĞRENMIŞ,ARAŞTIRMIŞ OLSUK.

Gezen,gören,araştıran, aktaran, okuyan, okutan,Mozart,Bayern Agusbug doğumlu.

Oradki evide müzeye çevirilmiştır. Salzburg ise; Bayern'e,hudut komşusu,Österreich-Avusturya'ya bağlı bir şehir. Gelip burada kaldığı ev-ler-de,bu şekilde,turizme yönelik değrlendırılıyor. Bunun bir diger ad, yönüde,sanatçıya verilen değerdı. Üstelik meydan da dikiler sütün üstü heykelleri de cabası. Mozart'ın1779/80 yıllarında yazdığı,meş hur piyes, oyun,hem anlatıyor, ara da bir şiirmsi dörtlükler yer alan, "Mozarts Zaide",Mozart'ın Zaidesi-adlı eser, İstan bul'da yazılmış,macaralı bir aşk hikâyesi vardı.

MOZART ve HİKÂYESİ  ZAHİDE

Malesef,bu manzaları Türkiye'de pek göremiyoruz. Nerde ise,her al an,her meydana”dek adam” hey kelı dikilmiş olduğunu görenler,buraları görünce,aradaki gelişmiş yelpaze nin farkına varıyorlar. (Bu da,Mozart'ın kaldığı ev. Turizm için hiz metinde, ileride bazı duk kan vitrin lerini süsleyen, Mozart'a ait çukulata kutuarı. Mozart,bir çukulata,şekerleme ustası filan değildi. Tamamen ticari,turizime yönelik,güzel çalışmalar. (...)

BÖBREK RAHATSIZLIĞINA TUTULUNCA

1853 starb Doppler in Venedig, in dessen mildes Klimaer 1852 wegen seines Lungenlei dens ausgewichen war, an den Folgen einer Staublungenerkrankung. Am Friedhof von San Michele gibt es gleich beim Eingang eine Gedenktafel,sein tatsächliches Grab auf diesem Friedhof wurde aber bis heute noch nicht aufgefunden.

Kaynakça;Peter M. Schuster: Moving the Stars - Christian Doppler: His Life, His Works and Principle, and the World After. - Pöllauberg, Austria; Living Edition, 2005. - ISBN 3-901585-05-2 (translated by Lily Wilmes; Webpage of the author)

TÜRKLER AT SIRTINDA  BURALA RA GELMİŞTİ. BUNLARI UNUTMA YA N LARDA,TÜRKLERİ SEM BOLİ ZE EDEN HEKEL,LOGOLARLA YAD ETMEK TE DİRLER.

Kisaca Hayatı Christian Doppler Avusturya' nın Salzburg şehrinde,taşçı-taşları kesen,yönen,şekil veren- bir aileni oğlu olarak doğar.

DAĞLAR OYULMUŞ,BİR KAÇ KAT OTOMOBİL GARAJI YAPILMIŞ.

Soklarda,elektrikli treybusları görünce,eski İzmir, İstanbul'u hatırlıyoruz.

GENİŞ ALANLARDA  ŞAİR,YAZAR VE BİLİM ADAMLARNIN HEYKELLER YER ALIR

Meydanlar da yer alana heykeller ise;Yazar,Şair,Bilim adamları süslüyor. Atalarımız tâ buarala at sırtında gelmıştı. Bizler ise,otomobille gelmişi,arabayı bu dağın altında yer alan katlı barajlardan,2.kat 367 nolu yerde park ediyor,dışarıya çıkıyoruz. Kehrende olsa sokak,cad de,meydanları turluyor;arada bir de arada bir ilgi duyduklarımız yerleri,akıllı telefonumuzla resimliyoruz.

(Elbetteki,bir vesile,Münih'ten buralara, günlük gelişimizin de bir ilginç ve dramatık yaşanmakta olan hikâyesı vardı. )

Kendi vücudu,zayıf,hassa olunca,baba mesleğini tercih etmez,ara da bir baba,ailesine yardımcı olsa da,Salzburg'da lise ögrenimini tamamladıktan sonra Viyana'da astronomi ve matematik üzerine ciddi çalışmalar yapar. Daha sonra, Doppler,1841 yılından itibaren Çek Teknik Üniversitesi'nde (daha önce olarak bilininen) matematik ve fizik profesörü olarak görevli ve de Prag Politeknik Mektep-Okulu yapar.

BIR YIL SONRA DA...

..ve de 39 Yaşında, Çekoslavyakya,Prag'dan,sadece bir sene sonra, 39 yaşında,en önemli buluşu olan Doppler Etkisi üzerine bir makale yazıp,Prag'daki profesörlük kariyeri boy un ca matema tik, fizik ve astronomi üzerine 50'den fazla bilimsel çalış ma yayınlamıştır.

PRAG'DAKI OLAYLAR YÜZÜNDEN,YENİDEN VİYA NA'YA DÖNER

Prag'daki araştırma kariyeri,buralara kadar yansıyan 1848 Mart ,yenilikçi virisun buralara kadar yayılması ile başlayan nümayış, olaylar yüzünden, çalışmalarına ara verme zorunda kalır.

Daha sonra da,Viyana'ya kaçmak zorunda kalmıştı. 1850 yılında Viyana Üniversitesi bünyesinde bulunan, Deney Fizik Enstitüsü'ne başkanlık yapmaya başlamıştı.

Genç yaşında vefaat edenlerden,sayılırdı.

(Bezim Vailde Sultan da,bu tarihlerde,Vefaat etmişti.Türbesi,Üsküdar'dadır.)

1853 yılında 50 yaşındayken Viyena'nın rutubetlı havasına dan etkilenerek,Venedik'te akciğer hastalığı sebebiyle hayatını kaybe der. Bu araştırma çalışmalarında kibar,endetektuel hanımı destek lemıştı.

San Mikail (Michele) mezarlığına defin edilir,giriş kapısınada bir hatir tabelası asılır.

BU TARÎHI GEZİYİ ,Y. ÇAYLAR BEY'LE YAPMIŞTIK. "RESMİMİ KOYMA" DEDİ,BİZDE SİLDİK

*Mehmet Ali Yeniyurt.

(Bu yazı daha önceki sayfamızda yayınlanmıştı. 25.10.2017'de.)