Şeyh Abdullah Quilliam,yaptıklarıyla İngiliz Müslümanları için örnek olmaya devam ediyor.

Osmanlı'nın Britanya Şeyhülislamı,Şeyh Abdullah Quilliam

Müslüman olduktan sonra İslam'ı İngil tere topraklarında yayan, ülkedeki ilk camiyi kuran ve Sultan 2. Abdülhamid'in Britanya ve adalarından sorumlu Şeyhüli slam olarak görevlendirdiği Şeyh Abdul lah Quilliam,yaptıklarıyla İngiliz Müslü manları için örnek olmaya devam ediyor.

II.ABDÜLHAMİD ZAMANINDA

William Henry Abdullah Quilliam,1856 yılında İngiltere'nin Liverpool şehrinde dünyaya geldi. Liverpool Enstitüsü'nde eğitimini tamamla masını ardından 1878'de avukatlık yapmaya başlayan Quilliam, fakirlerin avukatı olarak tanındı.

Quilliam, hak mücadelesindeki çaba larından dolayı dönemin gazetelerinden Liverpool Courier tarafından Liverpool'un "gayri resmi başsavcısı" olarak tanımlandı.

FAS ZİYARETİNDE...

1887'deki Fas ziyareti,Quilliam'ın hayatının dönüm noktası ve İngiltere'de bir dönemin başlangıcı oldu. Ziyaretin ardından 31 yaşında Müslüman olan ve Abdullah adını alan Quilliam, zaman kaybetmeden Liverpool'da İslam'ı yaymaya başladı.

İslamiyeti sadece kendisinin değil aynı zamanda toplumların da kurtuluşu olarak gören Quilliam, Müslüman olmasından sadece aylar sonra ülkenin ilk camisi Liverpool İslam Merkezini kurdu.

Aynı zamanda medrese olarak da faaliyet gören merkez,o dönem sadece bir boşluğu doldurmakla kalmadı aynı zamanda İslam'ın, kendi topraklarında İngilizlere doğrudan ulaştığı bir yer haline geldi.

KIRALİÇE VİKTORİA DÖNEMİN DE

Quilliam,yaptığı çalışmalarla Viktorya döneminde aralarında yazarların ve soyluların da bulunduğu 600'e yakın İngilizin İslam'a geçmesine vesile oldu. Ay yıldızla süslenen Liverpool İslam Merkezi, bu kişilerin şehadetleriyle uzun süre yankılandı.

Çalışmalarını yazılı alana da taşıyan ve herkese ulaşmayı amaçlayan Quilliam, İngiltere'de İslam'ın daha iyi anlaşılması amacıyla Faith of Islam (İslam İnancı) adıyla risaleler bastırıp dağıttı. İlk baskısı 1889'da yapılan Faith of Islam, Viktorya dönemi İngilizlerinin İslam'ı tercih etmesinde de etkili oldu.

MISIR,FAS,MALEZYA,HİNDİSTAN GEZİLERİ YER ALIR

Quilliam, Malezya ve Hindistan Müslüm anlarının desteğiyle de 1893'te aylık olarak Islamic World (İslam Dünyası) dergisini de yayınlamaya başladı.

İngiltere'de İslam'ı yayma konusunda gösterdiği çabaları takdir edilen ve ünü İstanbul'a kadar ulaşan Quilliam, 1891'de Osmanlı Sultanı 2. Abdülhamid tarafından İstanbul'a davet edildi. Quilliam, 1894'te de Britanya ve adalarının ilk Şeyhülislamı olarak görevlendirildi.

Sultan 2. Abdülhamid adına 1894 yılında Lagos'ta bir caminin açılışını yapan Quilliam, dekorasyonunu halife adına üstlendi.

ALİM BİR ZAT,ŞAHSIYETTI

Quilliam, 1896'da, "alim" sıfatıyla ilk fetvasını,Sudanlı Müslümanlara karşı İngilizlerin yanında savaşan Mısırlı Müslümanların durumuna ilişkin verdi. Fetvasında Mısırlı Müslümanların İngiliz lerin safında, Sudanlı Müslümanlara karşı savaşmasının haram olduğunu bildirdi.

Bu fetvası tepki çeken ve kendisi ile yakınlarına yapılan saldırılardan sonra çalışmalarını durduran Quilliam, 1908'de İngiltere'den ayrıldı. 6 yıl sonra yeniden İngiltere'ye dönen Quilliam, eski arkadaşı Haroun Mustapha Leon'un adıyla yaşamını sürdürdü.

HAYATINI İSLÂMİYETE ADAMIŞTI

28 Nisan 1932'de hayatını kaybeden Quilliam, Londra yakınlarında Woking'deki Brookwood mezarlığında defnedildi.

Hayatının 45 yılını İslam'a adayan ve bunun için baskı gören, saldırıya uğrayan Şeyh Abdullah Quilliam, yaptıklarıyla bir döneme adını yazdır makla kalmadı,aynı zaman da sonraki nesiller için hem bir örnek hem de bir gurur kaynadığı oldu.

Ölümünün ardından geçen 88 yıla rağ men ismi yaşatılan Quilliam hakkında yüzlerce çalışma yapıldı.

Cardiff Üniversitesi İslâm Çalışmaları Merkezi Öğretim Üyesi Profesör Ron Geaves de, Quilliam hakkında çalışma yapanlardan biriydi.

Yeniyurt Edebiat/Literatur