Mehmed Ali Paşa'nın kısa hayatı

Tarihî bilgileri paylaşma..

KISA BİR TARİHÎ İLAVE YAPALIM.

*Mehmed Ali Paşa.

YUSUF ZİYA'NIN KALEMİNDEN

(Şu an,Ankara'da "berzâh âlemde" yatmaktadır,rahmetle yâd ederiz.)

"ŞU,RUSLARDAN ÇEKTİKLERİMİZ."

M.ALİ'nin ikinci kayın pederi,Molla Mustafa Gözümof

MEHMED ALİ -PAŞA -SAKAZÂDE'NIN,EMİNE-Kırım,Kızılyar'da-,HATİCE,NAZIM ADLI ÇOCUKLA RI-Kırım-Akmescit,Rus işgâlinde,adı,Simferopol'a çevirilen, Akmescitte-YATIYOR LARDI

(RUSYA'DAKİ TÜRKLERİN YARDIMLAŞMA CEMİYET BAŞKANI ve OSMANLININ FAHRİ ELÇİSİ”İDİ)

*) M.Ali..”Sevgili yegenim Mehmet Ali,(...)...gel gelelim senin sorularına;

BABAM-deden- MEHMED ALİ

Babam,1878 yılında dünyaya Mehemt Ali adıyla gelir.İlk evliliği (Hemşin'de)Fadime ana ile oldu.Bu evlilikten,Hasan,Hüseyin,Şükrü,Hüriye,adlı çocukları dünyaya geldi.Ve 1906 da orta tahsille ile Kırım-Rusya'ya gitti.

Ve orada, Annemin (Ayşe) babsı,aslen Hunut'lu, sonradan Erzurum'un Pasinler bölgesine göç eden Gözüm Oğullarından, daha evvel Türki ye'de iken,Erzurum da celepçilik-hayvan, alıp-satma işi-yapan ve 1973 Rus-Türk-harbinde mal tes lim sırasında,harbın başlaması ile Annebabam,Mustafa adi ile,gümrükte esir edile rek,RUSYA içerilerine sürülüyor ve oda Rusya'da (Rusların işgâl ettiği yer,memleketlerden biri,M.Ali) Molla Müstafa Gözümof adıyla hocalı ğa başlıyor.ve bu arada BUHARA'da eşraf ların kızı olan SAYDE(Saide) ile evleniyor.Bu evlilikten,4 kız,3 erkek dünyaya geliyor.Kızlardan en küçüğün büyüğü olan annem(M.Ali 'nın 2.eşi) Ayşe ile 1907'de evleniyorlar,bu evliliktende 3 kız,ikisi erkek beş-5-çocuk dünyaya geliyor.

Bunlardan en büyüğü ablam,HÜSNİYE 1908'de dünyaya geliyor, sonrada,EMİNE 1909-öl.1919- da,sonra HATİCE ,1910-öl.1921-da,ve ben-Yusuf Ziya-1911'da,en son NAZIM-1918-1921-ismile küçük kardeşim 1918'de dünyaya geliyor.

Bunlardan Emine 1919 de Melitopal-Kızılyar-Şehrinde vefat ediyor.Sonradan Hatice 1921 de, ve hemen akabinden 1921 de Nazim vefat ediyor, bu kayıplar,Kırim'da(Simferepol) Akmescit merkez Şehrinde vuku buluyor ve bu arada Bolşefiklerin ihtilali-Kırım'a da şirayet ediyor,ve peter karatifo ile yatağa düşüyor,bu arada bulunduğu Akmesçit Şehri de,Bolşefiklerin eline düşüyor,amcam Mecit(sol üst resim),bu haberi babama telaşla içeriye giriyor(bende bu arada babamın yanında idim)”...Mahvolduk Mehmet Ali!..”diyerek,bağırınca babam rahmetlik,bu esnada şok geçirerek beyin kanamasından hemen ruhunu 1922 de teslim etiyor ve (daha önce vefat eden) Hatice, Nazim ve babam,Akmescit Şehrinin“Yeni Mezarlık”ta gömülerek, kabirleri gayet mumtazam yonma taşla donatılmıştır.

BABAM,MEHMED ALİ.

(Kırım'da,"Sakazâde" derlerdi.)

Babam,yarım kalan tahsilini,özel bir jimnaziye-lise-de devam ederek, tahsilini ikmal ediyor ve yine Kırım'da(Rus işgalinden önce.M.Ali) ve Rusya da bulunan “Türklerin Yardımlaşma Cemiyet Başkanlığını” ve Hükümet nez dinde mumessil olarak Türklerin haklarını temsil ediyordu ve hükümet erkanları(Vali,askeri Kumandan vede Belediye Reisi) tarafından büyük bir saygı görüyordu,öyleki,her balo ve temsilcilere davet etmeden geçmiyorlardı.

(Sağ yanda,askerlik hatıra resimde,Mimar, Yusaf Ziya ve hanımı Zehra.)

YÜZ BAŞI RUTBESİ İLE HASAN KALE'DEN HARBE BAŞ LAR,ESİR DÜŞER.

BENİM TAHSİLİME GELİNCE...

”.Babam özel tahsilden sonra Rusça konuşma vede vasat bir Almaca dilinide konuşmaktaydı.

İhtilal onu 43 yaşında aliverdi.Hayatı bu şekilde “nevnişu ma”bulmadan sona erdi.

Rus harbinde yüzbaşı rütbesiyle Hasan Kaleden harbe başlıyarak Rize'ye kadar çekilen kuvvetle rimeiz ,Rize'nin de düşmesi ile,babam elindeki kuvvetler ile dağa çekilmek zorunda kalır ve bir gün Şehre adam toplamaya indiği zaman, Ermeni olan Rize Nüfus memurlarından bir kişi,pederi tanıyor ve Rus kumandanlarından birine,”...Bu Türk subayıdır”diyerek ispiyon ediliyor,yakalattırıyor.

Ve 1917 de hepimiz,yani o gün annemle beraber Köydeki evin(Her halde Erzürüm daki evin olmalı.)

(BAKMAYIN ŞİMDİLERDE,ERDOĞAN-PUTİN YAKINLAŞMASINA.TÜRK-RUS HALKI,UMARIZ HAYAL KIRIKLIĞI YAŞAMAZDI.ESKİDEN RUSYA İLE DE ÇOK CENKLEŞMİŞTİK.)

Mezar taşları arasına saklı olarak Rus askerleri tarafından yakalanıp hep birlikte,bir gemiye bindirile rek,Rize ve Batum (Soçi,hâlâ Rus işgâlı altındadır.M.Ali) arasında bulunan Piranit Limanına çikartılarak,sonra dan Rusya içlerine, ”Tembof”bölgesine sürülerek,esir hayatı başlamış oluyor. Daha evvel yazmam gereke bu kısmı unuttuğum dan sonuna eklemek mecburiyetinde kaldım kusura bakma.Ben ise,Kırım'da annem (Ayşe) ve Hüsniye ablamla Yalnız kalmıştık.Sonradan amcam Mecit yanımıza iltihak etti,ben ise gece fırında,gündüz okulda okuyarak,yüksek  tahsilimi ikmal ettikten sonra,Türkiyeye kaçmak süretile,geçtim.”

İşte,yeğenim babamın(adını taşıdığın,Mehmed Ali dedenin) kısa hayatı biografiyesi...

Sana merakını gide recek kadar faydalı olabildimse,ne mutlu bana...

(Bu aklım,yaşımda olsaydım,daha neler soradım sevgili Amcacığım,şimdi nur içinde yat eyimi.

Yeğenın Mehmet Ali,Münih)

Şimdilik hoşca kal,sana başarı ve mutluluklar ve sıhhatlı yaşantıyı Allahtan nizay eylerim sevgili yeğenim.

Bu tarftan eşim Zehra,kızım Nuran,oğullarım Teoman ve Süleyman çok çok selam ederler ve hepimiz sana tekrar hayat yolunda zihin açıklığı ve üstün başarılar diler gözlerinden öperiz.Allaha emanet ol.

Amcan,Yusuf Ziya Altay,25.4.1981 Ankara.(Mimar-Mühendis)

TARİHÎ MEKTUP BİLGİLERİ KUŞAKLARA AKTAMADA,DOLAYLI YOLDAN DÜNYA KÜLTÜRÜNE ZENGİNLİK KATMAKTI.

(Kitaplaşması gereken hatırâlar.)

*Bu tarihi özelliklerede ışık tutan,mektundan satırları sizler ilen paylaş maya çalıştık.

Bu yaşanmış hayat hikâyeleri bir çoğumuzun ocağında vardı.

(Bir çoğu eskitürkçe ile kaleme alındığından,bugünkü kuşak bunları okuyamı yor, çözemiyordu.

Hani,"harf inkilâbı "yapmışlardı ya.Ben,bu halimle,100 yıllık Alman kitaplarını okuyabiliyor,çözebiliyordum. Ancak,atlarımı bırak,rahmetli babmızın notlarını okuyamiyor,çözemiyoruz.yhy)

Birimizin Hikâyesi,Hepimizin Hikâyesi,sayılır.

(Resimde,ayakta olan Nurettin, Ruşen;oturanlanlar; Hasan,annesi Huriye ve Emine)

*Ankara'da,merhum Adnan Menders hükümetinin de Mühendis lerin den biri olup,Ankara Büyük Çarşıyı,Su ve Enerjı barajını,İstanbul da,Pendik Limanı,gibi plân,pröjelere de imzası vardı.

Çeşitli Kuş ve Papağanların yer aldığı 5,10 adete varan Kafeslerede ki kuş ve papağanların sesleri eşliğin de bu plân,pröjeler çızılmış,etüt, tastikleme, imza koyan,birisiydi,Zusuf Ziya Altay.

TÜRKİYE'YE İZİNE GİTTİĞİM DE...

Türkiye'ye izine gittiğimde,babmin Köşkteki (şu an Osman kalıyor) odasında asılı resminden tanıdığım,bu amcamı,merak edip bulmuş, Ankara'lara düşmüştüm .”Yusuf Ziya Altay-Mimarlik-Mühendis-Proje,Taahhüt,Kat'ı Hesp-Kontorluk-Muşavirlik”Tabelânın asıldığı kata,yazıhanesine çikmiş,kendimizi tanıtmaya çalıştı katan sonar, kuşların cıvıltısı arasın da, bir ara,çekinerek sormuştum,“Amca,soyadınızı neden,” Sakaoğlu ve Yeniyurt” değil de,”Altay”olarak koymuşsun?.. dediğimde,yerin den kalktı...

Bir tevesümle,anlatmaya,merakımı gidermeye çalışmıştı..

Eee hepsini benden öğrenmeyiniz!...

KIRIM,BUGÜN HÂL  RUSLARIN İŞGALI ALTINDADIR!..  

(Kırım Yalta'da Almanya'ile barış antlaşması imzalareken,sağda)

* * * 

Not;Tirnak için (M.Ali)ilaveler bize aittir.*Ruslar igalden sonra,Kırımdaki,Kumaş babrıkası,Fırın,ev,bağ-bahçeye de el koymu,burala,Sırp ve Ruslar yerleştiril mişti. Bu mal-mülki geri alacak,mırasçi,şuurlu nesilde,maalesef yoktu.Zalim Stalin döne min deki sürgünlerde,Vagonlara da ölenlerin,param parça olan ailelerin durum ları,pas tutmuş demir perdenin çürümesi ile,kismen bağımsızlığı nına yeniden kavuşan,Ukranya,içinde yerini,parçalanmış olarak alan,dinyester nehri'nin geçtiği,Moldavya,Hristiyan olmalarına rağmen Türkçe dillerinide muafaza eden,Gagavuzlar ve Kırımlı Tatar-Tükleri, bu acı kayıpları,hâlâ telafi edileme mişti... Altın dönemini yaşayan Osmanlı Türkünden de güçlü bir Türkiye'ye bugün,yarınlar da ihtiyaç vardı.

En azından,caydırıcı olsun bakımından...

*Sakaoğlu Mehmet Ali. Bu yazıyı,çok eski tarihlerde yazıp,eski sayfamızda da yayın a koymuştuk.

(Devlet kurmuş bir neslin torunlarından)Sakaoğlu Mehmet Ali,Münih